روانشناسی بالینی یکی از انواع روانشناسی می‌باشد که به مطالعه در مورد اختلالات روانی و راه‌های درمان آنها می‌پردازد. روانشناسی بالینی به درک و پیش‌بینی و همچنین درمان اختلالات و نابهنجاری‌های رفتاری، ناتوانی‌های اجتماعی، هیجانی، زیست‌شناختی و بیماری‌های عاطفی، زناشویی، و اعتیاد و… کمک می‌کند.

این روانشناسی یکی از محبوب‌ترین زیر شاخه‌های روانشناسی است که شامل استفاده از تئوری‌ها، اصول و روش‌های روانشناختی برای ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات روانی و سایر رفتارهای غیر طبیعی است.

این موارد شامل طیف گسترده‌ای از شرایط مانند افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد، اختلال عملکرد جنسی، اعتیاد، اختلالات خوردن و رفتار پرخاشگرانه است.

نقش‌های شش‌گانه روان‌شناسی

۱. ارزیابی و تشخیص
۲. مداخله و درمان
۳. مشاوره
۴. آموزش و نظارت بر کار رواندرمانگرها
۵. پژوهش
۶. مدیریت

معمول کارهای روانشناسان بالینی تشخیص و راه درمان بیماری‌های روانی می‌باشد.

اکثر روانشناسان به سمت روانشناسی بالینی سوق داده می‌شوند.
یعنی رشته‌ای که سر و کارش با کاربرد اصول روان شناختی در امر تشخیص و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری است. مثل بیماری روانی، رفتار جرم‌آفرین، اعتیاد دارویی، عقب‌ماندگی ذهنی، کشمکش‌های زناشویی و خانوادگی، و سایر مشکلات خفیف سازگاری.

روانشناسی بالینی

وظایف روان شناسی بالینی چیست؟

وظایف این نوع روانشناسی متنوع و مختلف است.

برای مثال وظایف روان شناسی بالینی در بیمارستان روانی، تشخیص بیماری از طریق تست‌های پزشکی، روان درمانی از طریق درمان بیمار،  تحقیق به دنبال درمان بیماری است یا تعلیم عده‌ای را به عهده می‌گیرد.

روان شناس بالینی همچنین در مدارس ، مراکز مشاوره کودکان ، زندان‌ها ، بیمارستان‌ها ، دانشگاه‌ها ، پرورشگاه‌ها ، کودکستان‌ها، وزارت کار، کارخانه‌ها و انواع دیگر موسسات به انجام وظایف خود می‌پردازند.

روان شناسان بالینی روش‌های مختلفی را برای تشخیص بیماری به کار می‌گیرند.

از جمله این روش‌ها مشاهده رفتار بیمار ، مصاحبه کلینیکی ، آزمون‌های روانی ، بررسی تاریخچه فردی و … است.

برخی روانشناسان معتقدند که این روش‌ها را یک روانشناس بالینی باید بداند و روان شناس بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند وظایف خود را به‌طور صحیح پیش ببرد.

یک روانشناس بالینی چه کاری انجام می‌دهد؟

وظایف آن‌ها ممکن است انجام تست‌های پزشکی و یا تفسیر شخصیت ، تشخیص بیماری روانی، ایجاد برنامه‌های درمانی و روان درمانی باشد.
روانشناسان بالینی پس از تشخیص راه درمان بیماری مطابق با نیاز بیمار، برنامه درمانی را تدوین می‌کنند.

روانشناسان به طور مرتب بر پیشرفت بیمار نظارت می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که روش درمان مناسب است و در صورت لزوم آن را تغییر می‌دهند.

روانشناس

رویکردها

روانشناسان بالینی معمولا راه‌های مختلفی را برای درمان مراجعه کنندگان خود تجویز می‌کنند، درعین حال روانشناسانی هستند که، طبق یک رویکرد خاص پیش‌ می‌روند که شامل ترسیم روش‌های مختلف نظری برای تهیه بهترین برنامه درمانی برای هر بیمار خاص است.

برخی از دیدگاه‌های مهم نظری در روانشناسی بالینی عبارتند از:

• چشم انداز شناختی رفتاری:
این رویکرد معمولا بر اساس رفتار و شناخت بیمار صورت می‌گیرد.
روانشناسان بالینی با استفاده از این دیدگاه، چگونگی تعامل احساسات، رفتارها و افکار بیمار را بررسی می‌کنند.

• رویکرد روانگردان:
این رویکرد از اثر فروید نشات می‌گیرد. اعتقاد او بر این بود که ذهن ناخودآگاه نقش مهمی در رفتار ما دارد.
روانشناسانی که از روان درمانی استفاده می‌کنند ممکن است از تکنیک‌هایی مانند ارتباط رایگان برای تحقیق درباره انگیزه‌های اساسی و ناخودآگاه بیمار استفاده کنند.
• چشم انداز انسان گرایانه:
این رویکرد ناشی از کار اندیشمندان اومانیستی مانند ابراهیم مازلو و کارل راجرز بود. این رویکرد نگاه جامعی را به بیمار دارد و به مواردی از جمله خود واقعی سازی متمرکز می‌شود.

انواع روان شناسی بالینی

چهار نوع روان شناسی بالینی وجود دارد:
۱. دسته‌ای که برای درمان بیماری با روانپزشکان و روانکاوان درکنار هم انجام می‌دهند و بیشتر به کشف ماهیت بیماری و طرز معالجه یک فرد خاص توجه می‌کنند.
۲. دسته‌ای که به اندازه‌گیری خصوصیت افراد با انجام تستای روان‌شناسی می‌پردازند.
۳. دسته دیگر فعالیت‌های دسته اول و دوم را بطور مساوی انجام می‌دهند یعنی هم به تشخیص و هم به درمان می‌پردازند.
۴. دسته آخر روان شناسانی هستند که به تحقیق و آزمایش خصوصیات بیماران‌روانی علاقه‌مند هستند و با استفاده از پیشینه تجربی، برای کشف علل ، علائم و طرق درمان می‌کوشند.
روان شناسان معتقدند که آگاهی از تمام این روشها برای آماده ساختن روان شناسی بالینی ضروری است و روان شناس بدون آشنایی با آنها نمی‌تواند به نحو موثری انجام وظیفه نماید.

روان

تفاوت روانشناس بالینی و روانپزشک

روانشناسی بالینی چندین ویژگی را با سایر حرفه‌ها به اشتراک دارد و این همپوشانی بعضی اوقات باعث سردرگمی می‌شود.

بسیاری از سردرگمی‌ها تفاوت بین روانشناس بالینی و روانپزشک است.

اگرچه روانپزشکی به تئوری و روش‌های روانشناسی می‌پردازد، اما در درجه اول شاخه پزشکی است.

بنابراین، در حالی که هر دو گروه با بیماران دارای مشکلات مشابه برخورد می‌کنند، اما معمولا رویکردشان نسبت به انجام این کار متفاوت است.
روانشناسان بالینی به طور گسترده روی روان درمانی تمرکز می‌کنند در حالی که روانپزشکان تأکید بیشتری بر استفاده و ارزیابی اثرات داروها دارند.

اگرچه روانشناسان بالینی اغلب در محیط‌های پزشکی فعالیت می‌کنند اما پزشک نیستند و به طور معمول دارو تجویز نمی ‌کنند.

تفاوت روانشناسی بالینی و روانشناسی مشاوره

روانشناسی بالینی در مقایسه با روانشناسی مشاوره تفاوت‌هایی دارد . اگرچه تفاوت بین این دو زمینه همیشه مشخص نیست.

به طور خلاصه، روانشناسان بالینی با اختلالات شدیدتر مانند اختلال دوقطبی ، هراس و اسکیزوفرنی در ارتباط است.در حالی که روانشناسان مشاوره به بیماران خود کمک می‌کنند تا با مسائل روزمره مانند مشکلات زناشویی، خانوادگی یا شغلی چگونه برخورد کنند.

آنها ممکن است در مکان‌هایی مانند مدارس و ادارات انجام وظیفه کنند.

مزایای روانشناسی بالینی

• روانشناسی بالینی با کمک به افراد جامعه آنها را برای رفع مشکلات‌شان سوق می‌دهد.
• ویژگی‌ها و خصوصیات هر بیمار باعث می‌شود که روانشناس بالینی برای حل مشکل آنها از ایده‌های خلاقانه استفاده کند.
• امکان کار روانشناسی بالینی به صورت خصوصی وجود دارد.

روانشناسی بالینی

معایب شغلی روانشناسی بالینی

• بدلیل نوع کار روانشناسان بالینی فشار کار بر روی فکر و روان آن‌ها بالا می‌باشد.
• در روانشناسی بالینی برای درمان بیمار باید زمان زیادی را سپری کرد و برای بیمار وقت گذاشت.
• در روانشناسی بالینی، روانشناسان با افرادی که دارای اختلالات روانی و وضعیت ناپایدار و همچنین اهل بحث و مجادله هستند، سرکار دارند.