کمردرد در بارداری، انواع مختلف و به‌طبع آن، علل متفاتی دارد که زن حامله با توجه به علایم همراه این دردها، می‌تواند از وضعیت خود آگاه شود. کمردردی که همراه با تب و خونریزی باشد، با کمردرد بی حسی متفاوت است. کمردرد در دوران بارداری معمولا طبیعی است. چون شخص باردار به سرعت وزن می‌گیرد و این وزن گیری باعث فشار ناگهانی بر کمر می‌شود که به موجبات خود، باعث ناراحتی زن باردار می‌شود. اما بعضی از کمردردها در دوران بارداری غیر طبیعی است، که به همراه این درد زن باردار با خونریزی یا لکه بینی یا تب شکایت مواجه می‌شود. بلافاصله این موارد باید مورد بررسی قرار بگیرد، چرا که می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
دلیل انواع کمر درد در دوران بارداری
کمردرد در بارداری
کمردرد در دوران بارداری همراه با خونریزی واژینال یا سفتی رحم
در این راستا پزشکان توصیه می‌کنند خانم‌های باردار بیشتر مراقب دردهای کمر باشند، زیرا همین انتقباض‌ها است که نشانه‌ی زایمان زودرس خواهد بود. این مشکلات می‌تواند همراه با خونریزی از واژن یا تغیر در ترشحات واژن باشد که معمولا به خاطر پارگی کیسه‌ی آب اتفاق می‌افتد. این انقباضات که مانند گرفتگی‌های دوره پریودی است که اگر به طور منظم با درد کمر همراه باشد نشانه‌ی زایمان زودرس در زن باردار است.
کمردرد بارداری همراه با تب و درد مبهم
تب همراه با درد کمر که در قسمت پایین یا در امتداد دو طرف پشت بین دنده‌ها و باسن باشد نشانه‌ی عفونت مثانه است که باید فورا به پزشک مراجعه و آنتی بیوتیک مصرف شود. اما باید این مورد را در نظر گرفت که با بزرگ شدن جنین و رحم فشار زیادی به مثانه می‌آید که باعث تکرر ادرار و درد کمر می‌شود که این مورد در بارداری معمولا طبیعی است ولی اگر به همراه ادرار درد شدید در کمر یا خون در ادرار باشد نشانه‌ی مشکلات کلیه یا مجاری ادراری می باشد که باید فوری مورد معاینه قرار بگیرد.
دردهای گوناگون و ناگهانی همراه با درد کمر
درد یا کمر دردی که به طور ناگهانی و به شدت و بدون هیچ دلیلی اتفاق می‌افتد بسیار خطرناک است و میتوان از دلایل آن مانند پوکی استخوان یا ورم مفاصل اشاره کرد. کمردرد قسمتی از بارداری نیست و با توجه به این موارد میتوان درد کمر در دوران بارداری را کنترل و درمان کرد.
کمردرد بارداری همراه با بی حسی
گاهی زن باردار کمردرد شدید می‌شود که به همراه بی حسی در بعضی اندام است، گاهی این بی حسی به خاطر فشار وارده بر عصب سیاتیک یا دیگر اعصاب ستون فقرات است. از دیگر علایم این فشار بر اعصاب ستون فقرات میتوان سوزن سوزن شدن یا درد شدید در پا و باسن اشاره کرد. این موارد ذکر شده خطرناک است و باید مورد درمان قرار بگیرد.
علت کمردرد در دوران بارداری چیست؟
علت کمردرد
افزایش هورمون ریلاکسیشن در دوران بارداری بویژه در اوایل بارداری و مخصوصا سه ماه اول باعث شل شدن لیگامان‌ها و نرم شدن غضروف می‌شود که باعث کمردرد می‌شود. معمولا زنان باردار در اوایل بارداری از این مشکل رنج می‌برند که کاملا طبیعی است. این نوع کمردرد برای مادر یا جنین خطری به همراه ندارد، اما در برخی موارد نیاز به معاینه و درمان است. همچنین میتوان گفت کمردرد در اوایل بارداری به دلیل تغیرات هورمونی یا حتی استرس ناشی از بارداری می‌باشد.
یکی از علت‌های بروز کمردرد در دوران بارداری اختلالات وضعیتی است که به علت کاهش کارایی عضلات شکمی و ایجاد وضعیت بارداری، فشارهای مکانیکی بیشتری بر عضلات اطراف ستون فقرات وارد و فرد دچار کمر درد می‌شود که معمولا این درد با خستگی عضلانی در اثر ثابت نگه داشتن بدن در یک وضعیت و یا کار کردن تشدید می‌شود و با استراحت و تغییر حالت تخفیف می‌یابد. رعایت مکانیکی بدنی صحیح، یعنی انجام درست فعالیت‌های روزانه و طریقه درست خوابیدن، نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام و غیره نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز کمردرد و یا برطرف کردن تدریجی آن دارد. از دیگر عوامل بروز کمردرد، گرفتاری مفاصل لگن است که یکی از شایع ترین مشکلات دوران بارداری است.
علت کمردرد در سه ماه‌ی اول بارداری را میتوان چندین مورد به طور خلاصه ذکر کرد: افزایش وزن، کشیدگی عضلات و یا طرز قرار گرفتن حالت بدن در حین راه رفتن، ایستادن یا خوابیدن
درمان کمردرد در دوران بارداری
درمان کمردرد
برخی بیماری‌های زنان و یا بیماری احشایی نیز می‌توانند علت کمردرد باشند ولی در بیشتر موارد، کمردرد منشا مکانیکی دارد و میزان درد با استراحت کاهش می‌یابد. درصورتی که در بقیه‌ی موارد چنین رابطه‌ای حاکم نیست. درمان کمردرد رابطه‌ی مستقیم با تشخیص آن دارد، ولی اصولا تقریبا مشابه در افراد غیر باردار است:
- استراحت مطلق یا نسبی، در صورت تشخیص پزشک
- رعایت مکانیکی بدنی صحیح حین فعالیت و استراحت
- استفاده از استحکام دهنده‌های خارجی مانند کمربند در صورت نیاز
- اقدامات فیزیوتراپی در صورت تجویز
- ورزش درمانی متناسب با نوع ضایعه و بسته به وضعیت بیمار
راه‌کارهایی مفید برای تسکین کمر درد در دوران بارداری وجود دارد که میتوان به آن چند مورد اشاره کرد: انجام مداوم حرکات کششی بدن، کنترل وزن در بارداری، تمرین در ایستادن یا خوابیدن صحیح
پیشگیری از کمردرد
پیشگیری از کمردرد
راه‌کارهایی هستند که برای پیشگیری از درد کمر در بارداری بسیار مفید هستند، همان‌طور که گفته شده است پیشگیری بهتر از درمان است. در زیر به چند مورد اشاره می‌شود که با انجام دادن آن‌ها میتوان مانع از کمردرد در این دوران شد مانند:
- انجام حرکات کششی مناسب
- پوشیدن کفش‌های مناسب
- پرهیز از سر پا ایستادن طولانی مدت
- انجام فعالیت‌های ورزشی سبک مانند پیاده‌روی
- خوابیدن روی پهلو و قرار دادن بالشت در میان زانوها
- بالا نگه داشتن پاها در حالت نشسته
- داشتن خواب شبانه‌ی کافی
- بهبود فرم ایستادن و صاف نگه داشتن پشت و شانه‌ها در حالت نشسته
جمع بندی
در دوران بارداری معمولا همه‌ی افراد دچار کمردرد می‌شوند. علایم کمردرد در هر شخص متفاوت است. کوچکترین علایم در این دوران باعث تشخیص و درمان به موقع این درد در دوران بارداری می‌شود. با توجه به علایم ذکر شده میتوان تشخیص داد که در دوران بارداری دچار عفونت یا پوکی استخوان یا رماتیسم، و یا حتی پارگی کیسه‌ی رحم که خود باعث زایمان زودرس می‌شود، شده است.
در این دوران میتوان با وجود یک پزشک و مشورت با آن در این مواقع از خطرات دوران بارداری دوری کرد. کمردرد در بارداری یک امر همیشگی نیست و با تشخیص و درمان به موقع آن میتوان از این درد فارغ شد. راه‌کارهای مناسب برای پیشگیری و درمان کمردرد در این دوران بارداری وجود دارد، که با انجام دادن آن‌ها میتوان دوران بارداری را به سلامتی پشت سر گذاشت.
